ผมได้วางแผนเดินทางไปท่องเที่ยวโบราณสถานที่ปราสาทสด๊กก๊อกธม แต่ระหว่างทางได้สังเกตเห็นแผนที่บน Google Map มีลักษณะคล้ายเมืองโบราณทวารวดี มีลักษณะคูน้ำคันดินล้อมรอบ ทราบชื่อว่า “เมืองไผ่” และปรากฏร่องรอยโบราณสถานกลางเมือง ที่สันนิษฐานว่าจะเป็นปราสาท
แผนที่เมืองไผ่จาก Google Map
ผมจึงได้ตัดสินใจแวะไปชม ซึ่งเส้นทางมีความสะดวก เป็นถนนคอนกรีตเข้าสู่ชุมชนไปตลอดทาง เมืองโบราณแห่งนี้ตามข้อมูลว่าเป็นเมืองโบราณทวารวดีสุดขอบตะวันออกของไทยเลยทีเดียว พบหลักฐานการอยู่อาศัยของมนุษย์มาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ตอนปลาย จนกระทั่งรับวัฒนธรรมทวารวดีตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 12 จนไปถึงยุคขอม
โบราณสถานปราสาทเมืองไผ่
เมืองโบราณเมืองไผ่ ตั้งอยู่ที่ บ้านเมืองไผ่ ต.เมืองไผ่ อ.อรัญประเทศ จ.สระแก้ว เป็นเมืองโบราณทวารวดีสุดขอบทิศตะวันออกของไทย สันนิษฐานว่ามีความรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมตั้งแต่ช่วงต้นทวารวดีพุทธศตวรรษที่ 12 – 18
ร่องรอยการขุดสำรวจทางโบราณคดี
ลักษณะสัณฐานเมืองโบราณคล้ายวงรี รูปไข่ แบ่งออกเป็น 2 ส่วน มีลำห้วยไหลผ่าน คล้ายเป็นการแบ่งเมืองชั้นนอกและเมืองชั้นใน โดยภายในเมืองชั้นใน ปรากฏร่องรอยโบราณสถาน เรียกกันว่า “ปราสาทเมืองไผ่” สาเหตุชื่อเมืองไผ่ เพราะบริเวณคูเมืองมีก่อไผ่เกิดขึ้นจำนวนมาก
เนินโบราณสถานนอกคูเมือง (ภาพจาก กรมศิลปากร)
กรมศิลปากรได้เข้าสำรวจเบื้องต้นตั้งแต่ปี พ.ศ.2512 พบโบราณสถาน ต่างๆ ได้แก่ ปราสาทเมืองไผ่ เนินโบราณสถานนอกเมือง คูเมือง สระน้ำโบราณหรือบาราย
บาราย (ภาจากกรมศิลปากร)
คูเมือง (ภาพจาก กรมศิลปากร)
ปราสาทเมืองไผ่ เป็นอาคารก่ออิฐ ส่วนฐานเป็นมุขยื่นออกไปทั้งสี่ทิศ บริเวณผนังแกะสลักลวดลายต่างๆ เช่น หน้าบุคคล มีกำแพงแก้วล้อม 2 ชั้น และพบโบราณวัตถุสำคัญ เช่น เทวรูปยืนถือกระบองศิลปะแบบบายน อายุราวพุทธศตวรรษที่ 18 ธรรมจักรสมัยทวารวดี และจารึกอักษรปัลวะ
ปราสาทเมืองไผ่
ธรรมจักรพบที่เมืองไผ่
เทวรูป พบที่เมืองไผ่ (ภาพจาก มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์)
จารึกอักษรปัลวะ พบที่เมืองไผ่ (ภาพจาก กรมศิลปากร)
ปราสาทเมืองไผ่ รายล้อมไปด้วยชุมชนในยุคปัจจุบัน ซึ่งทางชุมชนมีความคาดหวังที่จะทำให้สถานที่แห่งนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญอีกแห่งหนึ่ง จึงได้ร่วมมือกันสร้างศาลา และเทวรูปแบบนั่ง ซึ่งน่าจะเป็นการเลียนแบบเทวรูปที่พบในเมืองโบราณแห่งนี้
เทวรูปที่ชาวบ้านสร้างไว้
ปัจจุบันเมืองโบราณเมืองไผ่อยู่ในระหว่างการตรวจสอบแนวฐานของปราสาทโดยกรมศิลปากร เพื่อวางแผนบูรณะต่อไป สุดท้ายนี้ขอขอบพระคุณการติดตาม แล้วพบกันใหม่ สวัสดีครับ / แอดมินลุงตั้ม (ยุทธนา ผิวขม)
ช่องทางการติดตาม
Facebook : เพจภารกิจเที่ยววัด
YouTube : FaithThaiStory
TikTok : FaithThaiStory
